Cele lekcji
- Zrozumiesz, czym jest Forex i jak działa handel walutami (OTC, 24/5, pary walutowe).
- Poznasz podstawowe pojęcia: base/quote, bid/ask, spread, pips, lot.
- Dowiesz się, kto tworzy rynek (banki, fundusze, brokerzy, traderzy detaliczni) i jakie są koszty.
- Przejrzysz skrót rodzajów zleceń i ram czasowych (sesje Tokio/Londyn/NY).
Co to jest Forex?
Forex (Foreign Exchange) to pozagiełdowy rynek wymiany walut (OTC), na którym handluje się parami walutowymi — np. EURUSD, GBPUSD, USDJPY. Notowanie pary mówi, ile waluty kwotowanej (quote) płacisz za jednostkę waluty bazowej (base).
Struktura notowania
- Base (pierwsza waluta): EUR w
EURUSD. - Quote (druga waluta): USD w
EURUSD. - 1.0840 oznacza: 1 EUR kosztuje 1.0840 USD.
Bid / Ask / Spread
- Bid — cena, po której sprzedasz bazową (broker kupi od Ciebie).
- Ask — cena, po której kupisz bazową (broker sprzeda Ci bazową).
- Spread = ask − bid (Twój ukryty koszt wejścia/wyjścia).
Uczestnicy rynku
Banki inwestycyjne i centrale płynności, fundusze (hedge, emerytalne), korporacje zabezpieczające ryzyko walutowe, brokerzy (ECN/STP/market maker) oraz traderzy detaliczni. Rynek działa 24/5 — od niedzieli wieczorem do piątku wieczorem (czasu europejskiego).
Pips, lot i wstęp do wartości ruchu
Podstawowa jednostka zmiany ceny to pips (na parach z 4 miejscami po przecinku to 0.0001; na parach z JPY — 0.01). Standardowa wielkość transakcji to lot (zwykle 100 000 jednostek waluty bazowej). Dla 1.00 lota na EURUSD 1 pips ≈ 10 USD.
Mini-obliczenia
- Wartość 1 pipsa (EURUSD, 1.00 lot): ≈ 10 USD.
- Wartość 1 pipsa (0.10 lot): ≈ 1 USD. (dziesięć razy mniej)
- Ruch 15 pipsów przy 0.20 lota ⇒ 15 × (10 USD × 0.2) = 30 USD.
W praktyce wpływa na to jeszcze kurs (na parach krzyżowych) oraz to, w jakiej walucie prowadzisz rachunek.
Jakie są koszty? (spread, prowizja, swap)
Spread
Różnica ask − bid, zmienna w czasie (szerszy poza płynnością i na danych).
Prowizja
Na kontach typu ECN doliczana od wolumenu (np. X USD za 1 lot).
Swap (overnight)
Odsetki/finansowanie za przetrzymanie pozycji przez noc (dodatnie lub ujemne).
Przykład kosztu wejścia
EURUSD bid/ask: 1.0839 / 1.0841 ⇒ spread 2 pipsy. Wejście long po 1.0841 oznacza, że „na starcie” masz −2 pipsy (przed ruchem rynku). Przy 0.10 lota to ok. −2 × 1 USD = −2 USD. Do tego może dojść prowizja.
Sesje i zmienność (Tokio/Londyn/Nowy Jork)
Największa aktywność przypada zwykle na Londyn i nakładkę Londyn–Nowy Jork. Sesja azjatycka (Tokio) bywa spokojniejsza. Warto dopasować strategię do czasu dnia (trend vs. range).
- Tokio (APAC) — niższa zmienność, częściej konsolidacje.
- Londyn (EU) — główny impuls dnia; aktywne wybicia.
- Nowy Jork (US) — druga fala ruchu; często re-price po danych makro.
Rodzaje zleceń — krótki przegląd
Rynkowe (Market)
Natychmiastowa realizacja po dostępnej cenie (ask/bid). Możliwy poślizg.
Z limitem (Limit)
Wejście po lepszej cenie niż obecna. Realizacja tylko, jeśli rynek dotknie limitu.
Stop / Stop-Limit
Wejście, gdy rynek wybije poziom (momentum). Stop-Limit ogranicza cenę aktywacji.
SL / TP
Zamykanie pozycji przy zadanej stracie (SL) lub zysku (TP). Podstawa zarządzania ryzykiem.
Ćwiczenia (5–7 min)
- Masz rachunek 5 000 USD. Ile wynosi 1R = 1%? Jaką wartość ma 1R = 0.5%?
- EURUSD: spread 1.2 pipsa. Przy 0.20 lota ile wynosi koszt spreadu na wejściu?
- Na sesji londyńskiej chcesz wejść po wybiciu. Jakie zlecenie rozważysz (market/stop/limit) i dlaczego?
Przykładowe odpowiedzi
- 1R (1%) = 50 USD; 1R (0.5%) = 25 USD.
- 1.2 pipsa × (10 USD/pip × 0.2) ≈ 2.4 USD.
- Wejście po wybiciu — sensowny jest stop (momentum) albo market, jeśli chcesz natychmiast.
Słowniczek pojęć
- Base/Quote — waluta bazowa / kwotowana w parze walutowej.
- Bid/Ask — ceny sprzedaży/kupna; spread to ich różnica.
- Pips — podstawowa jednostka zmiany ceny (0.0001 lub 0.01 na JPY).
- Lot — standardowy wolumen (zwykle 100 000 base); mini 0.10, mikro 0.01.
- Swap — naliczenie/odliczenie odsetek za przetrzymanie pozycji przez noc.
Checklist po lekcji
- Rozpoznaję w notowaniu, co jest base, a co quote.
- Wiem, że kupno to ask, a sprzedaż to bid i że spread to koszt.
- Rozumiem różnicę między pips, lot i orientacyjną wartością pipsa.
- Potrafię wskazać koszty transakcyjne (spread, prowizja, swap) i kiedy się zwiększają.
- Wiem, które sesje są najaktywniejsze i jak dopasować do nich styl handlu.
Zadanie praktyczne
Otwórz konto demo i:
- Sprawdź notowania 3 par:
EURUSD,GBPUSD,USDJPY. Zanotuj bid/ask i spread w różnych porach. - Policz koszt spreadu dla 0.10 lota przy spreadzie 0.8 pipsa i 1.5 pipsa.
- Przetestuj 3 typy zleceń: market, limit i stop — zobacz, jak faktycznie realizują się w platformie.